فرز دندانپزشکی یکی از مهم ترین و پرکاربردترین ابزار دندانپزشکی می باشد. از این مینی فرز اغلب برای تراش دندان و روکش استفاده می شود. با توجه به اهمیت و کاربرد گسترده ی فرز دندانپزشکی می توان گفت بدون این وسیله کار دندان پزشکان غیر ممکن خواهد بود.
فرز دندانپزشکی چیست؟
فرز دندان پزشکی قطعه ای به شکل مته می باشد که به یک آنگل، توربین یا هند پیس متصل می شود. این نوع فرز ها در جنس های مختلفی مانند فولادی یا استیل، پلیمری، الماسی، سرامیکی و کاربایدی تولید می شوند. این وسیله از سه بخش HEAD، NECK و SHANK تشکیل شده است. عمل تراش، به وسیله ی قسمت HEAD انجام می شود. هم چنین HEAD و SHANK به وسیله ی NECK به یکدیگر متصل می شوند. SHANK مهم ترین قسمت فرز دندانپزشکی می باشد که حرکت دورانی هندپیس را به فرز منتقل می کند.
از فرز دندانپزشکی برای ساییدن، تراش دادن و برش دادن نسج سخت دندان استفاده می شود. هم چنین می توان برای صاف کردن و برداشتن مواد سخت فلزی ترمیم دندان مانند آمالگام یا کامپوزیت از این وسیله استفاده کرد.
بررسی انواع فرز دندانپزشکی
فرز های دندانپزشکی با توجه به شکل، نوع کارکرد و کاربردشان دسته بندی می شوند. این فرز ها را می توان بر اساس طول به دو دسته ی کوتاه و بلند تقسیم کرد. در ادامه به بررسی انواع فرز های دندانپزشکی آنها می پردازیم.
1. فرز توربین دندانپزشکی
این نوع فرز ها که با نام فرز های الماسه نیز شناخته می شوند، در شکل ها و انواع مختلفی ساخته می شوند. انتهای بدنه ی فرز های توربین صاف است و هیچ تو رفتگی یا زبانه ای ندارد. فرز های توربین دنداپزشکی از نظر زبری و سختی تقسیم بندی می شوند که هر کدام با رنگ های مشخصی در قسمت NECK مشخص می شوند. رنگ این قسمت از زبری زیاد به کم با رنگ های مشکی، سبز، قرمز و زرد مشخص می شود. برای تراش های معمولی دندان ها از فرز های دور سبز و دور آبی استفاده می شود. هم چنین برای تراش کامپوزیت از فرز توربین دور زرد و برای تراش های پروتز دندان از دور قرمز استفاده می شود.
2. فرز آنگل دندانپزشکی
برای برداشتن پوسیدگی های دندان می توان از فرز آنگل دنداپزشکی استفاده کرد. انتهای بدنه ی این فرز ها زبانه‌دار یا LATCH TYPE (لچ تایپ) می باشد.
هم چنین ببینید: مینی فرز کلید بغل باس مدل Yj-6-100
تفاوت انواع فرز دندانپزشکی بر اساس شکل سری
قسمت برنده یا HEAD قسمتی از فرز دندانپزشکی است که به طور مستقیم با دندان تماس پیدا می کند و برای تراش دندان یا دیواره ی آن به کار می رود. رایج ترین انواع این سری ها عبارتند از:
- فرز فیشور (سیلندری): این نوع فرز دندانپزشکی که به آن فرز استوانه ای هم می گویند، پر کاربردترین نوع این فرز ها می باشد که سر آن صاف و تخت است و می توان به وسیله ی آن به راحتی انواع پوسیدگی های عاجی و مینایی دندان را برداشت. هم چنین برای تراش های غیر مستقیم و ایجاد دیواره های صاف از این فرز استفاده میشود.
- فرز مخروطی معکوس (گلابی شکل): از این نوع فرز ها برای تراش ترمیم های گلد فویل، تراش حفره های کلاس یک آمالگام، ایجاد شیار در دیواره های دندان و ایجاد آندرکات استنفاده می شود. استفاده از این فرز های دندانپزشکی به مهارت بالایی نیاز دارد.
- فرز مخروطی شکل (تیپر): دیواره های این نوع فرز با یکدیگر موازی نیستند و طوری قرار گرفته اند که قسمت برنده نازک است و ضخامت آن از نواحی پایین‌تر کمتر می باشد. برای تراش دادن دیواره های دندان و برداشتن پوسیدگی های بسیار عمیق از فرز دندانپزشکی مخروطی استفاده می شود. هم چنین برای تراش سطوح مختلف پروتز ها به کار برده می شود.
- فرز استوانه ای سوزنی (چمفر): برای مشخص کردن خط اتمام تراش و تراش روکش از این نوع فرز دندانپزشکی استفاده می شود.
از دیگر انواع فرز های دندانپزشکی که دارای سری های متفاوت می باشند می توان به فرز سوزنی، چرخی، شمعی، بشکه ای و تخم مرغی اشاره کرد.
دسته بندی فرز دندانپزشکی بر اساس جنس
فرز های دندانپزشکی با جنس های مختلف دارای معایب یا مزایای خاص خود می باشند. انتخاب نوع مناسب فرز تاثیر زیادی در روند درمان افراد دارد.
1. فرز دندانپزشکی استیل (فولادی)
این فرز ها برای ایجاد حفره ی دندان و تخلیه ی دنتین یک گزینه ی مقرون به صرفه و اقتصادی محسوب می شوند. این فرز ها در سرعت های بالا و برای تراش قسمت های سخت مانند مینای دندان کند می شوند اما در سرعت های پایین به خوبی عاج دندان را در بر میگیرند.
هم چنین ببینید: مینی فرز کلید بغل 800 وات مکس مدل M2
2. فرز دندانپزشکی کاربایدی
این نوع فرز ها از تنگستن که فلزی سه برابر سخت‌تر از فولاد می باشد ساخته شده اند. این فلز در دمای بالا مقاوم است و می توان از آن برای ایجاد برش های تیز و همچنین برداشتن نسج سخت دندان استفاده کرد. بر خلاف فرز های الماسی، فرز های کاربایدی قابلیت استفاده ی چند باره را دارند. از این نوع فرز ها برای آماده کردن حفره های دندان، جدا سازی مواد ترمیمی مانند کامپوزیت، جدا کردن مواد ترمیمی قدیمی و… استفاده می شود.
3. فرز دندانپزشکی سرامیکی
برای موارد ترمیمی و خارج سازی پوسیدگی دندان از این فرز استفاده می شود. مقاومت این فرز در برابر خوردگی بالا است و می توان از آن برای برداشتن آمالگام هم استفاده کرد.
4. فرز دندانپزشکی الماسی
برای ساخت این نوع فرز، ذره های بسیار ریز و زاویه دار یک ماده ی سخت مانند الماس به وسیله ی یک ماده نرم بر روی سری فرز چسبانده می شوند. سختی این فرز الماسی زیاد است و برای تراش بافت های سخت دندان مناسب می باشد. هم چنین عملکرد این فرز ها برای برداشت مواد شکننده مانند مینا و سرامیک از انواع دیگر فرز های دندانپزشکی بهتر است.
5. فرز دندانپزشکی پلیمری
هنگام استفاده از انواع فرز های دندانپزشکی ممکن است قسمت های اضافی زیادی از روی دندان برداشته شود که موجب باز شدن پالپ می گردد. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلی از فرز پلیمری استفاده می شود. نسل دوم این فرز ها قابلیت استفاده در سرعت های بالای 4000 دور را دارند. سختی فرز پلیمری بین مینا و عاج سالم و نسج پوسیده می باشد. این ویژگی باعث می شود برداشت پوسیدگی دندان بدون آسیب به دیگر قسمت های دندان انجام شود.
همچنین بخوانید: تفاوت فرز و مینی فرز چیست؟
نکات مهم برای نگهداری صحیح از فرز دندانپزشکی
هوای توربین: مقدار هوایی که برای توربین مناسب می باشد 2.2 تا 5.2 مگا پاسکال می باشد. بیشتر بودن این مقدار موجب آسیب رسیدن به توربین و کم بودن آن مانع از حرکت فرز بر روی دندان می شود.
اتو کلاو کردن: پس از اتمام کار با فرز، این وسیله باید استرلیزه شود. رطوبت موجود در دستگاه اتو کلاو موجب زنگ زدگی فرز دندانپزشکی می شود. پس از تمیز کردن فرز با استفاده از برس سیمی، فرز ها را در جافرزی اتو کلاو و مواد مخصوص ضد عفونی کننده را درمحلول قرار دهید. فرز های دندانپزشکی باید حداقل به مدت 20 دقیقه با درجه ی حد اکثر 135 درجه ی سانتی گراد اتوکلاو شوند.
سرعت توربین: سرعت توربین یکی از موارد بسیار مهم است که هنگام کار با فرز دندانپزشکی باید به آن توجه داشته باشید. سرعت بالای توربین هنگام کار با فرز های بزرگ یا فرز های الماسی که زبری زیادی دارند باعث تولید حرارت می شود.
آب موجود در توربین: مقدار آب موجود در توربین باید 45 تا 60 سی سی در دقیقه تولید شود. وجود آب بیشتر از این مقدار موجب اختلال در مکش ساکشن می شود.
اتصال مناسب فرز به هند پیس: هنکام اتصال فرز دندانپزشکی به هند پیس توجه داشته باشید که این کار با دقت و به درستی انجام شود. در غیر این صورت ممکن است فرز هنگام انجام کار موجب آسیب رسیدن به بیمار شود.
عدم استفاده از فرز فرسوده: فرز های دندانپزشکی را به صورت مرتب عوض کنید زیرا استفاده از فرز های فرسوده موجب کاهش کارآیی فرز و یا آسیب به بیمار می شود.
سخن پایانی
در این مقاله سعی داشتیم به تمامی سوالات شما در خصوص فرز دندانپزشکی و نحوه عملکرد آن ها به طور کامل شرح دهیم. امیدواریم این مقاله برایتان مفید واقع شده باشد. ابزار فروشی عالمی ارائه دهنده انواع ابزارآلات برقی از جمله فرز و مینی فرز با بهترین قیمت
